Yüzölçümünün yüzde 47’si ormanlarla kaplı olan ve ‘Yeşil Düzce’ olarak alınan Düzce’de son yıllarda hava kirliliğinin giderek artması ve Türkiye’de zirveye yerleşmesi işin ciddiyetini gözler önüne serdi. Son olarak Düzce’de 0-50 arasında olması gereken hava kirliliği endeksi 310’a çıkarak rekor kırdı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, hava kalitesi ölçüm sonuçlarının paylaşıldığı haritada Düzce’yi ‘tehlikeli’ olarak nitelendirerek dışarı çıkmama uyarısı yaptı. Hal böyleyken gözler Düzce’deki kamu kurum ve kuruluşları ve hava kirliliğiyle mücadele için yürüttükleri çalışmalara çevrildi. İLK ÇALIŞMA 2014’TE YAPILDI Bu kapsamda ilk kez 2014 yılında Düzce Temiz Hava Eylem Planı hazırlandı. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Düzce Belediyesi, Düzce Üniversitesi, İl Jandarma Komutanlığı, İl Emniyet Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü ve Meteoroloji Müdürlüğü temsilcilerinin oluşturduğu geniş çaplı bir komisyon tarafından hazırlanan raporda Düzce’de hava kirliliğine neden olan faktörler ve çözüm önerileri belirlendi. 2019 yılında sona eren plan yerine bu yıl başında 2020-2024 yılları arasını kapsaya yeni bir plan hazırlandı. Hazırlanan planda, Düzce’deki hava kirliliğinin nedeni olarak, “Düzce’de hava kirliliği mevsimsel özellik göstermektedir. Özellikle kış aylarında hissedilen ve tespit edilen kirlilik mevcuttur. İlimizde hava kirliliği öncelikli olarak ısınmadan kaynaklanmakta, hava kirliliği kaynağı olarak ısınmayı sırasıyla trafik ve sanayi takip etmektedir. Hava kirliliğinin pik yaptığı dönemler ise mevsimsel özelliklere bağlı olarak kış aylarına denk gelmektedir.” ifadeleri yer alıyor. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ Düzce’deki organize sanayi bölgelerinin mevcut hava kirliliğine yaptığı olumsuz katkı ise şu ifadelerle anlatılıyor: “Düzce Merkez’de sanayi açısından değerlendirme yapıldığında Düzce 1. Organize Sanayi Bölgesi’nde 48 faal işletme ve şehrin yaklaşık 9 km güneyinde Düzce II. Organize Sanayi Bölgesi’nde ise 11 faal işletme bulunmaktadır. Şehrin batısında bulunan ve şehir merkezine yaklaşık 10 km uzaklıkta bulunan Gümüşova İlçesinde Düzce İlinin 3. Organize Sanayi Bölgesi kurulmuş olup 25 faal işletme ile hizmet vermektedir. İlimizde sanayide kullanılan yakıt türü yaygın olarak doğalgaz olup bunun dışında LPG ve kömür kullanımı da söz konusudur. OSB’lerin şehre olan uzaklığı ve hakim rüzgarların hızının düşük ve esme sayısının az olmasından dolayı, şehir merkezinin hava kalitesi üzerine etkisi az olmakla beraber Düzce’nin genel hava kalitesini etkilemektedir. Ayrıca, Düzce ilinin genelinde yerleşim alanları içerisinde büyüklü küçüklü sanayi tesisleri de yer almakta ve ilin hava kalitesi üzerine etki etmektedir. İlimizde bulunan sanayi tesislerinden 2019 yılsonu itibariyle 22 adet sanayi tesisi Geçici Faaliyet Belgesi, 148 adet sanayi tesisi ise Çevre İzin-Lisans Belgesi ile faaliyet göstermektedir” Öte yandan raporda sanayinin kent merkezine yakın olması, sanayiden kaynaklanan emisyonun etki alanının kent yerleşim alanı olması ve sanayinin karışık olması Düzce ilinin genel hava kalitesi üzerinde olumsuz etki oluşturduğu vurgulanıyor. “ŞEHİR MERKEZİNDE HAVA SİRKÜLASYONU AZ” Hava kirliliğine bir başka neden olarak da Düzce’nin yerleşim yeri konumu olarak gösterilirken “Coğrafi özelliklerinden ve meteorolojik faktörlerden dolayı mevcut olan hava kirliliği kaynaklarının hava kalitesi üzerindeki etkisi katlanmaktadır. Ancak coğrafi özellikler ve meteorolojik faktörler değiştirilmesi mümkün olmayan parametreler olduğu için hava kalitesi üzerine etki eden kirletici kaynaklarının kaynağında azaltılması önem arz etmektedir” deniyor. “ISINMA, SANAYİ, TRAFİK BİLEŞENLERİNİN KAYNAĞINDA KONTROLÜNÜN SAĞLANMALI” Bu nedenlerin önüne geçmek için ise aşağıdaki gibi bir mücadele öngörülüyor: “Bu nedenle öncelikle ilimizde ısınma amaçlı katı yakıt kullanımının kontrol edilmesi, kalitesiz ve tam yanma gerçekleşmeden yanan katı yakıt kullanımının önüne geçilmesi, sanayi alanında işletmelerin hava emisyon değerlerinin Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında belirtilen sınır değerlere uygun olarak faaliyette bulunup bulunmadıklarının denetlenmesi, trafikte egzoz gazı emisyon ölçümlerini yaptırmadan bulunan araçların önüne geçilmesi, hava kalitesi üzerinde etkisi olan ısınma, sanayi, trafik bileşenlerinin kaynağında kontrolünün sağlanması adına önem arz etmektedir.” SORUNUN KAYNAKLARI BELLİ PEKİ YA ÇÖZÜM? Öte yandan hazırlanan planın devamında tüm kurum ve kuruluşların hava kirliliğine karşı atması gereken adımlar belirlenirken bunlardan hangilerinin uygulanıp uygulanmadığı ise bilinmiyor. 2014 yılında hazırlanan plan ile 2020 yılında hazırlanan planın adeta ‘kopyala yapıştır’ şeklinde olması da günden güne Düzce’de etkisini arttıran hava kirliliği sorunu için yapılan çalışmaların yeterli olmadığını gösteriyor. HABER: Mehmet GÜNESEN