Ergenlik döneminde vücutta ruhsal, hormonal ve fiziksel bazı değişiklikler olacağını hatırlatan Yeditepe Koşuyolu Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, bu hassas dönemle ilgili ailelere bazı uyarılarda bulundu. Hem çocuklar, hem de ebeveynler açısından oldukça önem taşıyan bu dönemin belirtileri konusunda bilgi veren Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, “Kızlarda ergenliğin ilk bulgusu meme, erkeklerde testis volümünün büyümesi. Kızlar ve erkekler farklı zamanlarda ergenliğe girerler. Kızlar 8 ila 13 yaş, erkekler 9 ila 14 yaş arasında ergenliğe girebilir. Kızların ortalama 10 yaşında, erkeklerin ise ortalama 11-11.5 yaşlarında ergenliğe başlamaları normal” diye konuştu. “ERKEN ERGENLİĞİN YANINDA BU DÖNEMİN HIZLI İLERLEMESİ DE HASTALIK GÖSTERGESİ OLABİLİR” İklim değişiklikleri, beslenme, fiziksel ve genetik faktörlerin ergenliğin başlama yaşını etkileyeceğini hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, sözlerine şöyle devam etti: “Erken ergenlik özellikle kızlarda 8 yaşından önce meme büyümesinin olması erkeklerde 9 yaşından önce testis büyümesinin olması durumu olarak tanımlanabilir. Kızların 10 yaşından önce adet olması da erken ergenlik olarak değerlendirilmeli. Kızlarda 8 yaşından, erkeklerde 9 yaşından önce genital kıllanmanın ve koltuk altı kıllanmasının olması da erkendir. Erken ergenlik diyebilmemiz için bu bulgularla birlikte hormonal değerlerde artış olması ve kemik yaşının ileri olması gerekir. Ağır spor yapan genç ve çocuklarda ergenliğin ilerleyen yıllara kaydığını görebiliyoruz. Bununla birlikte ergenliğin erken başlamasının yanında beklenenden hızlı ilerlemesi anormal olabilir. Bu gibi durumlarda hekimlerin değerlendirilmesi gerekmektedir.” OBEZİTEYE DİKKAT! “Çalışmalara baktığımızda son 30-40 yılda ergenlik yaşıyla ilgili çok önemli bir değişiklik olduğu görülmüyor. Ancak günlük pratiğimizde özellikle obez kız çocuklarında ergenlik yaşının biraz öne kaydığı görülüyor. Bunun nedeni çocukluk çağı obezitesin artışı” diye konuşan Dr. Öğr. Üyesi Sağsak, ailelerin dikkat etmesi gereken noktalara dikkat çekti. “Erken ergenliğe çevresel faktör ve gıdaların etkisi tartışmalıdır. Bu konular hala araştırılmakta. Ancak ailelere tavsiyemiz mevsiminde gıdalar tüketmeleri, kimyasallardan, plastik ve kozmetik ürünlerden çocukları uzak tutmaları Bununla birlikte sporun çocuklarımızın hayatında olmasını öneriyoruz. Spor yapan çocuk daha sağlıklı oluyor, obezite önleniyor ve bu sayede erken ergenlik önlenmiş oluyor.” “BOY KISALIĞI DA GÖRÜLÜYOR” Erken ergenliğin çocuklarda psikolojik sorunlara da neden olabildiğini ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Sağsak, “Ergenlik döneminde iştah artışı ve boy uzamasında hızlanma olur. Ergenlikten önce çocuklar yılda 5-6 cm uzarken, ergenlik döneminde yılda 8-10 cm uzayabilir. Ergenliğin sonunda ise büyüme hızı azalır ve kemik uçları yani epifizler kapanınca büyüme durur. Ergenlik ne kadar erken başlarsa boydaki kayıp o kadar fazladır. Çok erken başlayan ergenliklerde (kızlarda 6 yaş, erkeklerde 8 yaşından önce) kemiklerde hızlı ilerleme olur, büyüme plakları epifizler erken kapanır ve büyüme erken durur. Böylece ilkokulda sınıfın en uzun çocuğu iken liseye geldiğinde sınıfın en kısası olabilir. Ancak ergenlik yaşı normale yakın olan hastalarda boyda kayıp çok azdır.” “ERKEN ERGENLİĞE BAZI HASTALIKLAR DA NEDEN OLABİLİR!” Olguların çoğunda altta yatan ciddi bir hastalık yokken, Bazı vakalarda belli hastalıklara bağlı erken ergenlik gelişebileceğini hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak konuyla ilgili şu bilgileri verdi: “beyinden kaynaklanan kist, tümör, hidrosefali, nörolojik hastalıklar da erken ergenliğe neden olur. Kızlarda altta yatan herhangi bir hastalık riski azken, erkeklerde altta yatan hastalık oranı kızlara göre daha fazladır. Özellikle 2.5 kilonun altında doğan ve yardımcı üreme teknikleri kullanılarak dünyaya gelen bebeklerde erken ergenliği diğer çocuklara göre daha fazla görüyoruz.” ŞÜPHENİZ VARSA MUTLAKA BİR HEKİME BAŞVURUN Erken ergenlik tedavisi konusunda da bilgi veren Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Elif Sağsak, şu bilgileri verdi: “Tedavisi 3 aylık enjeksiyonlar şeklinde. Bu tedavi süresince hastada olumsuz bir etkilenme olmamakta. Tedavi kesildikten sonra ergenlik süreci kaldığı yerden devam etmekte. Tedavinin hayat boyunca olumsuz bir etkisi yoktur. Ailelerin eğer erken ergenlikle ilgili endişeleri varsa panik yapmadan doktora başvurmalıdır. Her meme büyümesi ya da her ergenlik bulgusu gerçek erken ergenlik olmayabilir. O nedenle doktor tarafından ayrıntılı incelenmesi gerekir.”