Yarıyıl tatili sonrası okullar yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamında başta "maske, fiziksel mesafe ve hijyen" olmak üzere belirlenen tedbirler doğrultusunda açılacak. Sağlık Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulunca "Kovid-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi"nde salgın sürecinde okullarda alınması gereken önlemler belirlendi. Kovid-19'un ana bulaşma yolunun damlacık ve temas olduğu vurgulanan rehberde yer alan bilgiye göre, okullar toplu bulunulan alanlardan olduğu için hastalığın bulaşma riski açısından "riskli" grupta yer alıyor. Bu nedenle yapılacak hazırlıklar kapsamında, okul binalarının girişleri ve içinde uygun yerlere, kurallar, sosyal mesafe, maske kullanımı, el temizliği ve öğrencilerin hangi koşullarda okula gelmemesi gerektiğini açıklayan bilgilendirme afişleri asılacak. Bina girişleri ve içeride uygun yerlerde el antiseptiği bulundurulacak. "Sınıflarda en fazla 15 kişinin olması sağlanacak" Okullarda uygulanacak Kovid-19 tedbirleri için eğitim kurumları, iş sağlığı ve güvenliği kurulları ile kurullardan sorumlu müdür yardımcısı görevlendirilecek, gerekli hallerde il veya ilçe sağlık müdürlükleriyle iletişime geçilecek. Eğitim faaliyetine başlamadan önce okul binasının genel temizliği su ve deterjanla yapılacak. Okullarda temassız ateş ölçer, tek kullanımlık veya yıkanabilir bez maske, sıvı sabun, el antiseptiği veya en az yüzde 70 alkol içeren kolonya bulundurulacak. Kullanılmış maskeler için kapaklı çöp kutuları temin edilecek. Okul girişleri ve binada uygun yerlere maskenin doğru kullanımını açıklayan posterler yerleştirilecek. Okullardaki tüm kapalı alanlarda mümkünse 4 metrekareye bir kişi düşecek şekilde personel ve öğrenci planlaması yapılacak, içeriye alınması gereken kişi sayısı buna göre düzenlenecek. Şartların uygun olması halinde sınıflarda en fazla 15 öğrencinin bulunması sağlanacak. Sınıf, çalışma salonları, yemekhane, kantin gibi toplu kullanım alanları, sosyal mesafenin korunması amacıyla kişiler arasında en az 1 metre olacak şekilde düzenlenecek. Kovid-19 kapsamında alınacak önlemler okulun varsa internet adresinden yayımlanacak, eğitim ve öğretim başlamadan önce veliler e-Okul, e-Posta ve SMS aracılığıyla bilgilendirilecek. Velilere "Bilgilendirme Formu ve Taahhütname" imzalatılacak Okulların açılmasıyla velilere "Bilgilendirme Formu ve Taahhütname"si imzalatılacak. Bir nüshası velilere verilecek bilgi formunda ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı, ishal şikayetlerinden herhangi birinin görüldüğü öğrenciler hakkında okul idaresine bilgi verilmesi istenecek, ayrıca öğrenci için doktor muayenesi önerilecek. Aile içerisinde ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı gibi Kovid-19 belirtileri bulunan ya da hastalık tanısı konulan, temaslı kişi bulunması durumunda, idareye ivedilikle bilgi verilmesi ve öğrencilerin o tarihlerde okula gönderilmemesi sağlanacak. Öğrencilerin okula bırakılması ve alınması sırasında personel ve veliler, sosyal mesafe kurallarına uyacak, maske takacak. Öğrenciyi her gün aynı velinin bırakması ve alması istenecek. Mümkünse büyükanne/büyükbaba gibi 65 yaş üstü kişiler veya altta yatan hastalığı olanlar öğrencileri bırakıp alamayacak. Okulun giriş ve çıkışlarına öğrencilerin el hijyenini sağlayabilmeleri için el antiseptiği konulacak. İki yaş üzeri öğrenciler maske takacak Öğretmen, öğrenci (2 yaş üzeri) ve diğer çalışanlar maske takacak ve maskesi olmayanlar için bina girişinde maske bulundurulacak. Okulda bulunanların tümü ağzı ve burnu kapatacak şekilde maske kullanacak, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirilecek. Yeni maske takılırken ve sonrasında el antiseptiği kullanılacak. Okullarda öğrencilerin maskeyi ağzı ve burnu kapayacak şekilde uygun takmasını kontrol edecek öğretmenler görevlendirilecek. Sınıflara, koridorlara, giriş ve çıkışa yakın alanlara el antiseptikleri yerleştirilecek. El antiseptiğinin bulunduğu alanlar öğretmenler tarafından kontrol edilecek. Yutma riski nedeniyle küçük öğrenciler el antiseptiği kullanırken mutlaka denetlenecek. Öğretmen, öğrenci ve diğer çalışanlar el hijyenini uygulayacak. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanacak. Eller gözle görülür derecede kirli değilse, sabun ve su hazır bulunmuyorsa, alkol bazlı el antiseptiği kullanılabilecek. Ana sınıfındaki öğrencilere el yıkama sırasında yardım edilecek, lavaboların yakınına el yıkama adımlarını açıklayan posterler yerleştirilecek. "Okullara salgın döneminde mümkünse ziyaretçi kabul edilmeyecek" Çalışanların kullandığı kişisel koruyucu ekipmanlar evsel atığa atılacak. Okullarda Kovid-19 şüpheli kişi bulunduğunda bunlara ait atıklar, çift poşetlenerek evsel atıklara konulacak. Sık dokunulan kapı kolları, merdiven korkulukları, elektrik düğmeleri gibi yüzeylerin temizliği ve dezenfeksiyonu sık sık yapılacak. Okullara salgın döneminde mümkünse ziyaretçi kabul edilmeyecek. Okullarda sınıf ve odalar pencereleri açılarak düzenli şekilde sık sık havalandırılacak. Havalandırmada doğal havalandırma tercih edilecek. Klima olması durumunda Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan önlemlere uyulacak. Kovid-19 bulaşma riskini artıracağından salgın döneminde zorunlu olmayan toplu etkinlikler yapılmayacak. Gerekli görülen etkinliklerin açık alanda yapılması tercih edilecek. Etkinliklerde maske takılacak, sosyal mesafe kurallarına uyulacak. Okullarda öğretmen, yönetici, personel toplantıları gibi idari toplantılar temastan kaçınmak amacıyla mümkün olduğunca telekonferans yöntemiyle yapılacak. Bunun sağlanamadığı durumlarda Sağlık Bakanlığınca yayımlanan "Kurum İçi Düşük Katılımlı Toplantılarda Alınması Gereken Önlemler"e uyulacak. Hem öğrenciler hem de personel arasındaki okula devamsızlıklar takip edilecek, devamsızlıklardaki artışlar il veya ilçe sağlık müdürlüğü, toplum sağlığı merkezlerine bildirilecek. Öğrenci ve personelin salgın döneminde ruh sağlığı ve psikososyal destek ihtiyaçları için okullarda bulunan Psikolojik Danışma Rehberlik Birimleri, Sağlık Bakanlığının bu konudaki önerileri doğrultusunda hareket edecek. "İlk hafta öğrencilere Kovid-19'un bulaşma yolları, korunma önlemleri anlatılacak" Okullarda öğrenciler, öğretmenler ve diğer çalışanlara yönelik alınması gereken önlemler kapsamında, öğretmenler ve diğer çalışanlar, Kovid-19'un bulaşma yolları ve korunma önlemleri hususunda bilgilendirilecek. Okulun ilk haftasındaki başlangıç derslerinde öğrencilere Kovid-19'un bulaşma yolları ve korunma önlemleri hakkında bilgi verilecek. Ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı belirtileri olan ya da gelişen, Kovid-19 tanısı alan veya temaslısı olan öğretmen, öğrenci ya da çalışanlar, tıbbi maske takılarak, Kovid-19 yönünden değerlendirilmek üzere sağlık kurumuna yönlendirilecek. Okuldayken semptomu başlayan öğrencilerin en kısa sürede ailesiyle iletişime geçilecek ve hasta öğrenci ayrı yerde izole edilecek. Hasta öğrencilerin yakın temaslısı öğrenci ve personel evlerine gönderilecek. İl veya ilçe sağlık müdürlüğüne bildirilecek. Hasta öğrenci veya personel gönderildikten sonra oda, alan, sınıf havalandırılacak, yüzeyler temizlenip dezenfekte edilecek. "Öğrencilerle 1 metreden yakın temas olanlar, yüz koruyucu da kullanacak" Öğrenciler ile 1 metreden yakın temas olasılığı bulunan öğretmen ve diğer çalışanların tıbbi maskeye ek olarak yüz koruyucu da kullanması sağlanacak. Yüz koruyucu, yüzde 70'lik alkolle silinerek tekrar kullanılabilecek. Öğrenci, öğretmen ve diğer çalışanlar el hijyenine dikkat edecek. Yapılan iş, eldiven kullanımını gerektirmiyorsa, Kovid-19'dan korunmak amacıyla eldiven kullanılmayacak. Öğretmen ve çalışanlar dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal mesafeyi koruyacak ve maske takmayı sürdürecek. "Güvenlik görevlilerinin camlı kabinlerde bulunması sağlanacak" Güvenlik görevlilerini korumaya yönelik önlemler kapsamında da bu kişilerin yüz yüze temas olasılığını azaltmak için camlı kabinlerde bulunmaları sağlanacak. Böyle bir imkan yoksa, kuruma giriş yapanlar ile güvenlik görevlileri arasında en az 1 metre mesafeyi sağlayacak şekilde düzenleme gerçekleştirilecek. Bir metreden uzak durulacaksa sadece tıbbi maske yeterli olacak. Bir metreden yakın temasta, üst araması yapılacaksa, tıbbi maskeye ek olarak gözlük/yüz koruyucu da kullanılacak. Bu ekipmanlar kişiye özel olacak. Teneffüsler sırayla yapılacak Eğitim sürecinde alınması gereken diğer önlemler şöyle sıralandı: "- Dersler sırasında öğretmen ile öğrenciler arasında en az 1 metre olacak şekilde oturma düzeni oluşturulacak ve maske takılacak, - Sınıflarda oturma düzeni yüz yüze gelecek şekilde karşılıklı olmayacak, çapraz oturma yapılacak, - Temaslı takibi için sınıflarda aynı öğrencinin aynı yerde oturması sağlanacak, - Dersler mümkün olan en az kişi sayısıyla yapılacak, birkaç sınıfın bir araya gelmesiyle ortak yapılan derslerde oturma düzeni sosyal mesafe kurallarına göre en az 1 metre olacak şekilde uygulanacak, - Damlacık oluşturması nedeniyle sınıf içinde yüksek sesle aktivite yapılmayacak, - Kitap, kalem gibi eğitim malzemeleri kişiye özel olacak, öğrenciler arası malzeme alışverişi yapılmayacak, - Öğrenciler mümkünse aynı sınıflarda ders görecek, sınıf değişikliği yapılmayacak. Değişiklik zorunluysa sınıfların her kullanım sonrası havalandırılıp temizlik ve dezenfeksiyonu gerçekleştirilecek, - Öğrencilerin günlük grup etkinliklerinde öncelikli olarak aynı grupla etkinliğin yapılması sağlanacak. Sanat, müzik, beden eğitimi gibi derslerde mümkünse grupların birbirine karışması önlenecek,- Öğrencilerin toplu halde bir arada bulunmalarını önlemek amacıyla mümkünse ders araları (teneffüsler) sınıflar sıraya konularak düzenlenecek, - Okullarda toplu olarak kullanılan yerlerin (koridorlar, kantin, spor salonu) mümkünse daha az sayıda kişiyle ve dönüşümlü kullanılmasına dikkat edilecek, - Kovid-19 vakası görülmesi durumunda o sınıf/oda boşaltılacak, 24 saat havalandırılacak ve boş tutulması sağlanacak, bunun sonrasında temizliği yapılacak, - Kovid-19 vakasının, oda temizliğini yapacak kişi tıbbi maske, forma ya da tek kullanımlık önlük, yüz koruyucu ve eldiven kullanacak, temizlik görevlisi ellerini yıkadıktan sonra eldiven giyecek ve temizliği eldivenli ellerle yapacak." - Asansör kullanımı sınırlandırılacak Asansörlerin kullanımında alınacak tedbirler ise şöyle: "- Asansörlerin kullanımı sınırlandırılacak. Kapasitesinin üçte biri kadar kişinin binmesine izin verilecek ve bu sayı asansör girişinde belirtilecek, - Asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak amacıyla kişilerin durması gereken alanlar, aralarında en az 1 metre olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenecek." - Spor salonu ve havuzlarda uyulacak kurallar Bu alanlarda Sağlık Bakanlığınca yayımlanan "Kovid-19 Kapsamında Spor Salonları ve Spor Merkezlerinde Alınması Gereken Önlemler" ile havuz olması durumunda "Site Havuzlarında Alınması Gereken Önlemler" ile "Hamam, Sauna, Buhar Odaları İle Kapalı Havuz Ve Jakuzilerde Alınması Gereken Önlemler"in ilgili bölümlerine uyulacak. Okul kütüphanesinde maske kullanımı, el hijyeni ve sosyal mesafenin korunmasıyla ilgili tedbirlere uyulacak ve Sağlık Bakanlığınca ilgili rehberdeki tedbirler gerçekleştirilecek. Okul kantininde alınması gereken önlemler kapsamında ise kurum bünyesinde bulunması halinde kantin, büfe yerlerde maske kullanımı, hijyen ve sosyal mesafenin korunmasıyla ilgili tedbirlere uyulacak. Buralarda tek kullanımlık bardak, tabak gibi malzemeler kullanılacak. Bu hizmetlerin sunumu sırasında da ilgili rehberde yer alan hükümlere bağlı kalınacak. Okul mağazasında alınması gereken önlemler doğrultusunda, kurum bünyesinde bulunması halinde giysi, kitap ve kırtasiye malzemesinin satışının yapıldığı okul mağazasında hijyen ve sosyal mesafenin korunmasıyla ilgili tedbirler hayata geçirilecek. Satışlar mümkün olduğunca telefon ve internet üzerinden karşılanacak hale getirilecek. Mağaza satışında temassız ödeme tercih edilecek veya temaslı ödemelerde her kullanım öncesi alkol bazlı el antiseptiğiyle el hijyeni sağlandığından emin olunacak. Tedbirler, ilgili rehberdeki kurallar doğrultusunda uygulanacak. "Öğrenciler, yemeklerini kumanya şeklinde, sınıflarda aynı grup içinde yiyecek" Yemekhanede alınması gereken tedbirler kapsamında da öğrencilerin mümkün olduğu kadar kumanya şeklinde, sınıflarda aynı grup içinde yemek yemesi tercih edilecek. Yemekhane girişlerine el antiseptiği konulacak, öğrencilerin yemekten önce ve hemen sonra ellerini yıkaması sağlanacak. Yemekhanede masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1 metre olacak şekilde düzenleme yapılacak. Temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için mümkün olduğunca yemek saatleri gruplara göre belirlenecek ve mümkünse aynı kişilerin aynı masada yemek yemeleri sağlanacak. Bardak ve tabak gibi ortak kullanılan eşyalar her kullanım sonrasında su ve deterjanla yıkanacak ve sonraki kullanımına kadar temiz bir ortamda saklanacak. Baharat, kürdan, tuz gibi malzemelerin tek kullanımlık olacak şekilde sunulması sağlanacak. Masalarda açıkta baharat, kürdan, tuz, ekmek bulundurulmayacak. Yemekhane görevlileri kişisel hijyen kurallarına uygun davranacak ve tıbbi maske takacak. Masada yeme ve içme dışında maske takılacak. Açık büfe yemek servisi kullanılmayacak. Yiyecek hazırlamada kullanılan lavabolar başka hiçbir amaçla kullanılmayacak. Yemekler okul bünyesinde hazırlanıyorsa Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan ilgili rehberdeki kurallara riayet edilecek. "Bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeyleri yüzde 70'lik alkolle silinecek" Ortam temizliği, dezenfeksiyonu ve havalandırması için de binalardaki her türlü eşya, araç ve gerecin, özellikle sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri, musluk ve batarya başlıkları gibi) temizliğine dikkat edilecek. Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 768152-9) kullanılabilecek. Klor bileşiklerinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeyleri yüzde 70'lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanacak. Yüzey temizliği ve dezenfeksiyonu için virüslere etkinliği gösterilmiş etken maddeleri içeren ve Sağlık Bakanlığı tarafından verilen "Biyosidal Ürün Ruhsatı" bulunan yüzey dezenfektanları kullanılabilecek. Halı, koltuk gibi yüzeyler su ve deterjanla silinebilecek veya toz kaldırmayacak özelliğe sahip makinelerle yıkanabilecek. Bu amaçla sıcak buhar da uygulanabilecek. Temizlik bezleri kullanım alanına göre ayrılacak ve her kullanım sonrası uygun şekilde temizlenecek. Yıkanabilen, tekrar kullanılan temizlik malzemelerinin en az 60 derecede yıkanması önerilecek. Paspas başlıkları su içerisinde bekletilmeyecek. Okuldaki sınıf, salon, yemekhane, yatakhane ve diğer tüm odaların kapı ve pencereleri açılarak sık havalandırılacak. Merkezi havalandırma sistemleri bulunan binaların havalandırması, yüzde 100 doğal hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenecek, havalandırma sistemlerinin bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda yapılacak. Vantilatörler çalıştırılmayacak. Tuvaletlere el yıkamayla ilgili afişler asılacak, tuvalet kağıdı konulacak. Mümkünse tek kullanımlık havlu kullanılacak. Hepafiltreli hava akımıyla çalışan el kurutma cihazları kullanılabilecek. Tuvaletlerde sıvı sabun bulundurulacak ve devamlılığı sağlanacak. Tuvaletlerdeki bataryalar ve sabunluklar mümkünse fotoselli olacak. Tuvalet temizliği belirlenen şartlara uygun yapılacak. Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp çöp kutusuna atacak ve el hijyenini sağlayacak. (A.A)