Türkiye’de fındık tüccarları ile Nutella’nın üreticisi İtalyan gıda devi Ferrero arasında gerilim tırmanıyor. Bu yılki don faciası ve kahverengi kokarca istilası, dünyanın en büyük fındık üreticisi olan Türkiye’de rekolteyi ciddi biçimde düşürdü. Ferrero’nun çikolata ve kremalarında temel hammadde olan fındığın fiyatı yaz başından bu yana neredeyse iki katına çıktı.
Ferrero, küresel fındık üretiminin yaklaşık dörtte birini kullanmasına rağmen, bu sezon yeni alımlar yapmadı. Şirket, mevcut stoklarını ve Şili ile ABD’den yaptığı tedarikleri kullanarak piyasadan uzak durmayı tercih etti. Ancak bu bekleyiş fiyatları düşürmedi.
Türk aracılar çiftçilerden agresif alımlar yaparak, Ferrero’nun sonunda yeniden piyasaya gireceğini öngörüyor. Londra merkezli tüccar Giles Hacking, “Türk tüccarlar Ferrero’nun neye ihtiyacı olduğunu bilerek, piyasadaki her fındığı topluyor. Bu artık Ferrero ile stokçular arasında bir bilek güreşi haline geldi” dedi.
Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küre’den açıklama
Yaşanan bu gelişmelerin ardından Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle açıklamalarda bulundu. Sektörde son dönemde yaşanan tartışmaların, yalnızca ticari bir mesele olmadığını belirten Küle, "Bu konu, üreticinin emeğine sahip çıkma ve adil piyasa düzeninin korunması meselesidir." dedi.
Küle, uluslararası basına yansıyan ve Ferrero kaynaklı olduğu anlaşılan son açıklamalarda, Türkiye'nin fındık üreticileri, tüccarı ve piyasa dinamiklerinin haksız şekilde suçlandığını aktararak, "Ülkemiz 'spekülasyon yapılan bir pazar' gibi gösterilmeye çalışılmaktadır. Oysaki 2024'te Kurumumuz tarafından gerçekleştirilen soruşturma ve neticesinde alınan taahhütler, bunun tam tersini göstermektedir. Dolayısıyla bu yaklaşım, gerçekleri çarpıtmanın ötesinde, Türkiye'nin üreticisine yönelmiş açık bir haksızlıktır." diye konuştu.
"Alımı geciktirmesi firmanın kendi tercihi"
Türkiye'de fındık üretiminin, iklim koşulları ve zararlılar nedeniyle bu yıl önemli ölçüde azaldığına işaret eden Küle, "Çiftçi, verim kayıpları yaşamış, buna rağmen özveriyle üretimini sürdürmüştür. Yani ortada iddia edildiği gibi bir 'oyun' yoktur. Çiftçi, doğanın ve piyasanın şartlarına rağmen uyum sağlamaya çalışmaktadır. Arzın azaldığı bir sezonda, üreticinin elindeki ürünü peyderpey satması kadar doğal bir davranış olamaz. Bu sadece Türkiye'ye özgü bir kural değil, ekonominin temel işleyişini bilen herkesin görebileceği, evrensel bir piyasa kuralıdır." değerlendirmesinde bulundu.
Küle, şirketin, yanlış stratejisinin faturasını Türkiye'ye kesemeyeceğini belirterek, Ferrero'nun fındık alımını geciktirmesinin kendi tercihi olduğunu, rakiplerin erken alım yaptığını ve şirketin beklemeyi seçtiğini söyledi.
"Şirketin planlama hatası"Şirketin, tercihinin sonuçlarını Türk çiftçisine, tüccarına ve Türkiye'nin kurumlarına yıkmaya çalışmasının kabul edilemez olduğunu bildiren Küle, "Dünya ölçeğindeki bir şirketin planlama hataları varsa o Türkiye'nin sorunu değildir. Varsa hata, bunun muhasebesi kendi içinde yapılmalıdır. Türkiye'yi suçlayarak prestij devşirilmemelidir." diye konuştu.
Küle, Türkiye'nin fındık üreticisinin "ülkenin alın teri" olduğunu, üreticinin doğayla mücadele ettiğini ve emeğiyle ülkeye değer kattığını ifade etti.
Bugün dünyanın çikolata raflarında görülen pek çok üründe Türk çiftçisinin emeği olduğuna dikkati çeken Küle, "Bu emeği küçümseyen, haksız ithamlarla itibarsızlaştırmaya çalışan hiçbir yaklaşım Türkiye'de karşılık bulamaz." dedi.
"Rekabet Kurulunun sektöre ilişkin karar ve beklentileri nettir"
Küle, rekabet hukuku çerçevesinde verilen taahhütlerin belli olduğunu belirterek, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:
"Rekabet Kurulunun sektöre ilişkin karar ve beklentileri nettir. Kimse, önce söz verip sonra dış basın üzerinden kendi taahhüdünü aşındırma girişiminde bulunmamalıdır. Türkiye'de piyasa tehdit mesajlarıyla değil, hukuk ve kurallar ile işler. Kimse kendini mağdur göstermeye çalışmamalıdır, mağduriyet yoktur. Türkiye'yi gerekçe gösterip ürün fiyatlarının artabileceği veya içeriklerin değişebileceği yönündeki açıklamalar kabul edilemez. Bu girişimleri fındık arzının sınırlı olduğu bir yılda fındık fiyatlarını baskılama girişimi olarak değerlendirmekteyim."
"Piyasa düzeni manipülasyona teslim edilmez"
Küle, ülkenin piyasa düzeninin, hiç kimsenin keyfine göre şekillenemeyeceğine işaret ederek, şunları kaydetti:
"Üreticinin emeği korunur. Piyasa düzeni manipülasyona teslim edilmez. Uluslararası baskı yöntemi işletilemez. Türkiye'nin kurumlarına gölge düşürülemez. Sonuç olarak bir kez daha vurgulamak isterim ki Türkiye pazarında uzun yıllardır faaliyet gösteren Ferrero'nun taahhütlerini eksiksiz biçimde yerine getirmesi, hem ticari etik hem de Türkiye kamuoyu açısından zorunluluktur."
